تامین کود های مورد نیاز برای کاشت سبزیجات

 

آماده سازی زمین – کود دهی

لزوم تأمین مواد آلی و غذایی به گیاه :

سبزی ها مواد غذایی زیادی از زمین جذب می کنند، بنابراین زمین سبزی کاری باید سرشار از مواد غذایی باشد، کودهای طبیعی (کود سبز، دامی ، کمپوست ) هم مواد غذایی مورد نیاز خاک را تأمین می کند، هم زمین را پوک کرده و منافذ را زیاد می کنند.

 بطور متوسط برای هر متر مربع باغچه باید متوسط ٥ کیلوگرم کوددامی اضافه شود. (٧-٢ کیلوگرم در متر مربع بسته به نوع سبزی ) سبزی های برگی به کودهای ازته بیشتر، سبزی های ریشه ای به کودهای فسفاته بیشتر و سبزی های میوه ای برای باروری و زودرسی میوه به کودهای فسفاته و پتاسه و قبل از گل دهی به کودهای ازته نیاز دارند.

تغذیه مطلوب یکی از فاکتورهای محیطی مهم در رشد گیاه است ، که به همراه فاکتورهای دیگر از قبیل نور، حرارت ، رطوبت ، pH و... رشد بهینه گیاه را باعث می شود. از آنجا که کاشت و برداشت مکرر از زمین های کشاورزی موجب کاهش عناصر غذایی موجود در خاک  می شود و رشد گیاه را با مشکل روبرو می سازد، بایستی با استفاده از کودهای طبیعی و شیمیایی زمین را تقویت کرد.

 

برای تامین این ماده حیاتی برای کاشت سبزی یک قاعده مهم در سبزی کاری همیشه به یاد داشته باشید که کودهای دامی به میزان (٣٠-٢٠) کیلوگرم در هکتار در فصل پائیز به خاک اضافه می شوند.

البته این مقدار در مورد کودهای مرغ و کبوتر به نصف تا یک سوم تقلیل می یابد. در این کتاب منظور از کود دامی ، کود گوسفندی است . چون این کود از نظر سرعت جذب مواد غذایی در حد متوسطی قرار دارد. کودهای گاوی به کندی و کود مرغی به سرعت جذب گیاه می شود. در فصل بهار هم زمان با آماده سازی زمین ، تمام کودهای فسفره و پتاسه مورد نیاز و بخشی از کود ازته لازم ضمن شخم با خاک مخلوط می شود و بعد از آن کود ازته در مواقع بحرانی (گلدهی و میوه دهی ) به صورت سرک برای تقویت گیاه مصرف می شود.

تقویت خاک با کود حیوانی :

کود های حیوانی شامل فضولات حیوانات و مرده ی تمام یا قسمتی از بدن حیوانات (مانند خون ، شاخ ، مو، استخوان ) است .

برای تقویت خاک با کودحیوانی می توان ترجیحاً از کود گاوی ، کود گوسفندی ، مرغی ، و ... و هم چنین در نهایت از هر نوع کودی که بیشتر در دسترس شما باشد استفاده کنید. کود گوسفندی در خاک تولید گرما می کند و برای سبزیجات فصل خنک مفید است . کود گاوی سرد است و برای کشت های بهاره و تابستانه مناسب تر است . کود حیوانی مورد استفاده باید کاملا  پوسیده باشد و از دادن کود تازه خود داری شود.  زیرا:

 

• بذرعلفهای هرز داخل کود پوسیده در زمین سبزی کاری سبز نمی شود.
• کودهای تازه احتمال شیوع بیماری های گیاهی را زیاد می کنند.
• کود پوسیده چون تجزیه شده است مواد غذایی قابل جذب گیاه را راحت تر فراهم می کند. 

پوسیدن کود دامی در خاک مقدار قابل توجهی اسیدهای آلی آزاد میکند، که قادرند مقدار زیادی فسفر و عناصر کم مصرف از کانیهای خاک را حل کرده و در اختیار گیاه قرار دهند. همچنین مصرف چنین کودهایی باعث بهبود ساختمان خاک شده و ریشه به راحتی در خاک نفوذ میکند. بالا رفتن ظرفیت نگهداری رطوبت خاک ، بهبود زهکشی و تهویه خاک ، کم کردن چسبندگی خاک و... از دیگر فواید مصرف کودهای دامی است .

 

در میان کودهای دامی ، کود گاوی برای اراضی شنی و آهکی و کود گوسفندی و اسبی برای اراضی رسی توصیه می شود.

 

از نظر سرعت جذب می توان گفت کود مرغ و کبوتر از همه انواع کود دامی سریع تر جذب می شود و به دلیل داشتن مقادیر بالا ی فسفر و سریع الجذب بودن بایستی در مصرف آن دقت کرد. در میان کودهای دامی ، مصرف کود گوسفندی نسبت به سایرین بهتر می باشد.

برای نگهداری کودهای دامی بهتر است کود را در نقطه ای که از تابش آفتاب مصون باشد، روی هم تل انبار کرد. ولی ارتفاع کود نباید از ١.٥ متر بیشتر باشد.

حرارت ایجاد شده در اثر تابش آفتاب و یا تل انبار کردن بیش از حد، باعث فاسد شدن کود و از دست رفت ازت آن می شود.

•   چگونه گود حیوانی را آماده بهره برداری کنیم :

آماده کردن و پوساندن کود حیوانی باید در شرایط بدون نور صورت گیرد. شما می توانید گوشه ای از باغچه را گودالی به عمق ٥-١ متر و به قطر دلخواه حفرکرده ، کود را در آن بریزید روی کود را آبپاشی کرده و به ازای ٥٠ کیلوگرم کود حیوانی ١٠ گرم کود اوره بر روی آن پخش کنید به همین اندازه کود فسفره و پتاسه نیز می توانید اضافه کنید.

پس از پر شدن گودال ، سطح مواد را با خاک بپوشانید و کود را کاملا  فشرده کرده تا هوای درون کود فشرده شود آنرا با پلاستیک بپوشانید، پس از ٣ الی ٦ ماه کود پوسیده آماده مصرف  است .

به کود حیوانی کاه ، پس مانده مواد غذایی خانگی ، برگ و شاخه های نرم گیاهان و ضایعات سبزی و صیفی و زباله های خانگی قابل تجزیه را اضافه کنید، به این ترتیب کمپوستی به دست می آید که برای تقویت خاک ارزش زیادی دارد.

روش دیگر پوساندن ، انباشتن و فشردن کودحیوانی مخلوط با کاه ، درون زمین و اضافه کردن کود اوره به طریق بالاست ، پس از آبپاشی کردن باید روی آنرا با پلاستیک سیاه یا پارچه برزنتی کاملا  بوپشانید و هر دو هفته یکبار کود را بهم زده و پس از فشردن، دوباره روی آنرا بوپشانید تا کاملا  پوسیده شود. 

 

تقویت خاک با کود گیاهی :

علاوه بر کودهای حیوانی در سبزی کاری از کود کمپوست شامل زواید آشپزخانه ، مثل پوست و تفاله میوه و سبزیجات می توان استفاده کرد. کود کمپوست علاوه بر دارا بودن مواد مورد نیاز گیاه ، باعث بهبود وضعیت خاک می شود. به این ترتیب که خاک را سبک ترکرده و قدرت جذب و نگهداری آب و مواد غذایی را توسط ریشه افزایش داده ، باعث افزایش عملکرد و کیفیت محصول می گردد.

کود سبز، بقایای گیاهی ، کنجاله های دانه های روغنی ، خرده های چوب ، کاه و کلش ، تفاله چغندر قند و... در این گروه جای میگیرند.

عمل برگرداندن گیاهان سبز و زنده مزرعه را به خاک ، توسط شخم ، کود سبز می نامند. گیاهی که به منظور کود سبز استفاده می شود باید دارای خواص زیر باشد:

 

• سریع الرشد باشد.
• شاخ و برگ فراوان و پر آب داشته باشد.
• به راحتی در خاکهای فقیر رشد کند.
• غنی از مواد غذایی باشد.

 

معمولا  برخی خانواده گیاهان که قادر به تثبیت ازت هستند جهت این منظور مفیدترند. البته کاه وکلش گندم بعد از برداشت ، برگ های خزان کرده درختان ، خرده های چوب ، کنجاله های دانه های روغنی و تفاله چغندرقند در صورتی که به درون خاک برده شوند کود خوبی برای خاک به شمار می آیند. 

  روش تولید کود کمپوست گیاهی :

گودالی به عمق ٥ متر حفر کرده و در ته گودال جهت نفوذ هوا چند قطعه چوب یا شاخ و برگ خرما روی هم قرار می دهیم ، سپس باقیمانده سبزیجات ، پوست میوه ، برگ های خشک درختان ، علف های هرز و پس مانده غذا را که هر روز درمنزل تولید می شود به صورت طبقه طبقه دراین گودال ریخته وهر دفعه که مواد اضافه می شود روی آنرا آبپاشی میکنیم .

 علاوه بر آنکه کود گاوی پوسیده را با آب به صورت دوغاب در آورده و درحین پر شدن گودال لا به لای مواد می ریزیم ، در هر لیه مقداری کود اوره به صورت دستپاش به مواد اضافه کرده و پس از پر شدن گودال روی آنرا با پلاستیک پوشانده و از اطراف کاملا  زیر خاک می بریم تا هوا به داخل گودال نفوذ نکند. هر ٣ ماه یکبار مواد داخل گودال را با بیل بهم می زنیم تا کاملا  زیر و رو شوند. دوباره با پلاستیک می پوشانیم ، چنانچه مواد خشک شده باشد تا حدی که گندنزند، دوباره روی آن آبپاشی میکنیم پس از گذشت یکسال مواد پوسیده می شود که پس از سرند کردن و جدا کردن چوب های اضافه ، قبل از کاشت به زمین اضافه می شود.

در مصرف  کود کمپوست صرفه جویی نکنید و به هر اندازه که در دسترس باشد می توانید در زمین سبزی کاری استفاده کنید. روش تشخیص پوسیده و آماده بودن کود کمپوست ظاهر و بوی آن است . رنگ کود کاملا  قهوه ای می شود و هیچ بوی نامطلوبی ندارد. 

     در پست بعدی مطالب مرتبط با تقویت خاک با کود های شیمیای را از  اینجا   پیگیری نمایید .