کود های شیمیایی مورد نیاز برای کاشت سبزیجات

 . . . ادامه از بخش تامین کود های مورد نیاز برای کاشت سبزیجات

  تغذیه خاک توسط کود های شیمیایی - بخش دوم

   آیا می دانید برای تقویت خاک و رشد سبزیجات به چه کود هایی نیاز است ؟

   در ادامه با ما همرا باشید ...

وجود ١٦ عنصر غذایی برای رشد گیاه ضروری و لازم است . که در ادامه مهمترین آن ها را نام برده و شرح می دهیم .

کودهای طبیعی کم کم درخاک می پوسند و مواد غذایی را در مدت طولانی در اختیار گیاه قرار می دهند به همین جهت سال اول کشت بخصوص برای سبزی هایی که مواد غذایی بیشتری از زمین جذب می کنند ممکن است لازم  باشدکود شیمیایی نیز مصرف  شود. 

بهتر است از کود شیمیایی کامل شامل ازت ، فسفر، و پتاس به مقدار یک کیلوگرم  برای ١٠ متر مربع (برای کرت ٤×٢ مقدار ٨٠ گرم کافی است ) استفاده شود. علاوه بر کود کامل پس از هر چین و یا قبل از گلدهی سبزی های میوه ای می توانید از کود سرک ازته استفاده کنید.

کود باید یکنواخت در سطح باغچه پخش شود، زیرا تجمع کود در قسمتی از خاک باعث سوختگی گیاه می شود و در قسمت های پخش نشده ، بوته ها ضعیف تر خواهند شد. سوختگی را با آبیاری می توان رفع کرد. مصرف  کود شیمیایی باید حتماً با نظر کارشناسان کشاورزی باشد.  پس از زیر خاک کردن کود، زمین را باید با استفاده از شن کش صاف کرد.

در ادامه با انواع کود های شیمیایی مورد نیاز برای تقویت خاک و رشد سبزجات آشنا می شوید . با ما همراه باشید :

1-     کودهای ازته :

 

 ازت یکی از عناصر پر مصرف جهت رشد گیاه بوده و در واقع به عنوان عنصر کلیدی رشد به شمار می آید. به همین دلیل کودهای ازته را کود رشد می نامند. ازت در رشد، بافت پروتئین ها و آنزیم ها، بافت کلروفیل ، رنگ آمیزی گل گیاهان زینتی و... مؤثر است . اما مصرف زیاد از حد آن باعث حساسیت گیاه به امراض ، دیررسی محصول ، کاهش کیفیت محصول ، تجمع نیترات در بافت گیاه و... می شود.

اوره ، نیترات آمونیوم و سولفات آمونیوم جزء کودهای ازته به حساب می آیند.

تمام کودهای ازته مورد نیاز گیاه یک باره به خاک اضافه نمی شوند، بلکه کود ازته در طول دوران رشد گیاه به دفعات به خاک داده میجشود (کود سرک ).

 

 

2-     کودهای پتاسه :

 

پتاسیم در بسیاری از فعالیت های گیاه از قبیل فعال کردن آنزیم ها، انتقال مواد ساخته شده در برگ ها به سایر نقاط گیاه ، تشکیل پروتئین و تقسیم سلولی ، تشکیل و جابه جایی کربوهیدرات ها نقش دارد. به علاوه پتاسیم باعث افزایش مقاومت گیاه به آفات و بیماری ها می شود.

 

از کودهای پتاسه ای که امروزه بیشتر مورد استفاده اند، می توان به سولفات پتاسیم و کلرور پتاسیم اشاره کرد. سولفات پتاسیم که به میزان زیادی توسط کشاورزان مصرف می شود، قبل از کاشت به خاک اضافه شده و به مرور زمان در آب حل شده و در اختیار گیاه قرار میگیرد. این کود علاوه بر عنصر پتاسیم ، مقداری سولفات نیز به همراه دارد که ضمن تأمین نیاز غذایی گیاه ، از نظر اصلاح  خاک نیز اهمیت دارد.

 

 

3-     کودهای فسفاته :

 

فسفر در تقسیم سلول و انتقال صفات موروثی ، گلدهی و تولید بذر، افزایش رشد ریشه گیاهان و مقاومت گیاه به آفات و بیماری ها تأثیر به سزایی دارد.  بر عکس ازت ، ترکیبات فسفاتی نسبتاً غیر محلول هستند و بنابراین به راحتی از پروفیل خاک شسته نمی شوند. به همین دلیل استفاده بی رویه کشاورزان از کودهای فسفاته در سال های گذشته سبب شده که غالب اراضی از نظر فسفر در سطح بالا یی قرار داشته باشند، که این موضوع مشکلاتی را از نظر جذب عناصر کم مصرف به وجود می آورد. بنابراین مصرف این کودها بایستی بر اساس آزمون خاک انجام پذیرد.

 

از جمله کودهای فسفره می توان سوپر فسفات تریپل ، مونو آمونیوم فسفات و دی آمونیوم فسفات را نام برد. کودهای فسفاته نیز قبل از کاشت ، ضمن شخم به خاک اضافه می شوند. نکته قابل ذکر اینکه هرگز کودهای فسفاته را در سطح زمین پخش نکنید. این روش باعث تمرکز فسفر در سطح خاک می شود. در حالی که ریشه گیاهان به خصوص در مراحل زایشی در عمق ٣٠- ١٠ سانتیمتری خاک قرار دارد. که کود فسفاته به دلیل پخش در سطح خاک ، برای گیاه قابل دسترس نیست .

 

 

4-     کودهای آهن دار:

 

 آهن نقش مهمی در واکنش های داخل گیاه بر عهده دارد. آهن جزء کلروفیل نیست ، ولی برای ساخت کلروفیل لازم است . به همین دلیل گیاهان مبتل به کمبود آهن فاقد کلروفیل و رنگ پریده می باشند.

 

سولفات آهن و کلات های آهن از جمله کودهای آهن به شمار می آیند. سکوسترین  ١٣٨، یک نوع کلات آهن است که بهترین کود آهن برای خاک های ایران به حساب می آید.

 

 

5-     کود روی :

 

روی بخش فلزی یک سری از آنزیم های گیاهی است . ساقه ها و جوانه هایی که کمبود روی دارند، حاوی مقدار کمی اکسین هستند. ساخت پروتئین در گیاهان مبتل به کمبود روی دچار اختلال میجشود. رایج ترین کود حاوی روی ، سولفات روی است که آن را قبل از کاشت به صورت خاکدهی ، همچنین محلول پاشی و حتی با آب آبیاری استفاده میکنند.

 

 

6-     کودهای منگنزی:

 

منگنز در آنزیم های متابولیسم هیدراتهای کربن ، اسیدهای آمینه ، تنفس ، پدیده های فتوشیمیایی و همچنین در تولید کلروفیل نقش دارد. سولفات منگنر یکی کودهای منگنزی است که به صورت نواری یا پخش در عمق ریشه از آن استفاده می شود.

 

 

7-     کود مس :

 

مس در ترکیب پروتئین ، کلروپل ست ، متابولیسم هیدراتجهای کربن و پروتئین ها و نیز تشکیل و ثابت نگه داشتن کلروفیل نقش دارد. رایج ترین کود حاوی مس ، سولفات مس یا کات کبود است . از آنجا که در تعدادی از ترکیبات سموم مصرفی نظیر زینب ، مس وجود دارد، با محلول پاشی این سموم برای دفع آفات و بیماری ها، کمبود مس نیز تا حدودی برطرف می شود. مصرف سولفات مس در یک سال ، معمولا  مس مورد نیاز گیاه را در چند سال آینده تأمین میکند (چون این کودها در خاک باقی می مانند). سولفات مس را هم به صورت نواری و هم به صورت محلول پاشی مورد استفاده قرار می دهند.

 

 

 

8-     کودهای حاوی ُبر:

 

بر نقش عمده ای در فعالیت های حیاتی گیاه داشته و در تقسیم سلولی ، بافت های مریستمی ، تشکیل جوانه های برگ و گل ، ترمیم بافت های آوندی ، متابولیسم قندها و هیدروکربنجها و انتقال آن ها، تنظیم مقدار آب و هدایت آن در سلول نقش دارد. در صورت بروز کمبود، معمولا از ترکیباتی مانند براتهای سدیم و اسیدبریک استفاده می شود. در میان کودهای محتوی بر، اسید بریک بیشتر از همه مورد استفاده قرار میگیرد. این کود در خاک به آسانی به صورت محلول در آمده و جذب گیاه می شود. روش مصرف کودهای حاوی بر، به طور معمول روش مصرف عمقی در خاک قبل از کاشت است . محلول پاشی باغ های میوه مخصوصاً پسته ، گردو و انگور در رفع کمبود این عنصر به مراتب مؤثرتر از اضافه کردن بر به خاک است .

 

 

·         برای آشنایی با بعضی از کودهای موجود در بازار به تعاریف زیر دقت کنید:

 

 

-         کود ماکروکامل : به کودی گفته می شود که عناصر غذایی پر مصرف نظیر ازت ، پتاسیم ، فسفر، منیزیم و گوگرد و کلسیم را در خود دارد لازم به ذکر است عناصر غذایی پر مصرف یا ماکرو به آن  دسته از عناصر غذایی گفته می شود که به میزان زیاد توسط گیاه مصرف می شوند و کمبود آن ها به شدت روی گیاه تأثیر میگذارد.

 

 

-         کود میکرو کامل : به کودی گفته می شود که حاوی عناصر غذایی میکرو یا کم مصرف است (عناصر غذایی میکرو یا کم مصرف به آن دسته از عناصر غذایی گفته می شود که به میزان کم توسط گیاه جذب می شوند، ولی جذب این عناصر برای گیاه لازم و ضروری است . آهن ، روی ، مس ، منگنز، بور، مولیبدن در دسته عناصر کم مصرف قرار دارند.

 

 

-         کود کامل : کودی که هم عناصر غذایی ماکرو و هم عناصر غذایی میکرو را در خود دارد.

 

 

-         کود مایع : کودی که به صورت محلول پاشی مورد استفاده قرار میگیرد و حاوی یک یا چند عنصر غذایی است .

 

 

 

  توجه نمایید :

 در مصرف کلیه کودها باید به نوع عناصر غذایی و درصد آن ها توجه نمود. در مناطقی که کمبود یک عنصر خاص بیشتر مشهود است ، باید از کودی استفاده کرد که حاوی میزان بیشتری از آن عناصر باشد. برعکس اگر سمیت یونی خاصی در منطقه گزارش شده است بایستی از مصرف کودهایی که حاوی آن عنصر هستند اجتناب کرد.

1-     کودهای ازته :

 

 ازت یکی از عناصر پر مصرف جهت رشد گیاه بوده و در واقع به عنوان عنصر کلیدی رشد به شمار می آید. به همین دلیل کودهای ازته را کود رشد می نامند. ازت در رشد، بافت پروتئین ها و آنزیم ها، بافت کلروفیل ، رنگ آمیزی گل گیاهان زینتی و... مؤثر است . اما مصرف زیاد از حد آن باعث حساسیت گیاه به امراض ، دیررسی محصول ، کاهش کیفیت محصول ، تجمع نیترات در بافت گیاه و... می شود.

اوره ، نیترات آمونیوم و سولفات آمونیوم جزء کودهای ازته به حساب می آیند.

تمام کودهای ازته مورد نیاز گیاه یک باره به خاک اضافه نمی شوند، بلکه کود ازته در طول دوران رشد گیاه به دفعات به خاک داده میجشود (کود سرک ).